با نگاهی به طیف محصولات در این استان که در رتبه اول تا پنجم کشور قرار دارند می توان نتیجه گیری کرد که استعداد منطقه برای درآمدزایی فوق العاده زیاد است و چنانچه ارزش افزوده تمامی این محصولات نصیب مردم و تولیدکنندگان شود، گیلان یکی از مناطق ثروتمند کشور خواهد بود.

بدیهی است "توسعه صنایع تبدیلی بخش کشاورزی" و "توسعه توریسم روستایی" به عنوان راهکارهای اساسی در توسعه اقتصادی این منطقه خواهد بود و علاوه بر درآمد و ارزش افزوده کمک شایانی در اشتغالزایی خواهد داشت.

رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان گیلان در این باره اظهار داشت: طرح شناسایی 20 محصول کشاورزی گیلان در حوزه گردشگری برای نخستین بار در کشور اجرا می شود.

محمدحسین مهدی پور افزود: معرفی محصولات شاخص کشاورزی گیلان، آشنایی گردشگران و مسافران از مراحل مختلف نگهداری کاشت، داشت و برداشت محصولات کشاورزی، فروش بدون واسطه محصولات زراعی و برقراری ارتباط نزدیکتر کشاورزان با گردشگران از جمله اهداف این طرح است.

وی با اشاره به اینکه این طرح طی سال در 20 منطقه استان اجرا می شود خواستار همکاری دستگاه های اجرایی ذیربط، روستانشینان و کشاورزان با این سازمان شد.

رئیس میراث فرهنگی گیلان با بیان اینکه گردشگران می توانند از طریق دفاتر خدمات مسافربری در این طرح شرکت کنند، افزود: تنوع محصولات کشاورزی، گردشگران روستایی را افزایش می‌ دهد.

وی با تأکید بر اینکه توریست کشاورزی بخشی از گردشگری روستایی است، اظهار داشت: روستاییان به ویژه روستاهای هدف گردشگری باید در راستای ایجاد تنوع محصولی و فراهم کردن نیازمندی های خود در روستا و همچنین در اختیار قرار دادن این نیازها به گردشگران تلاش کرده و مسئولان نیز باید در برنامه‌های کوتاه، میان و بلند مدت برای این امر و جذب توریست کشاورزی اقدام کنند.

توریسم روستایی در برگیرنده دامنه ‌ای از فعالیتها، خدمات مربوط به تفریح و آرامش گردشگران در رابطه با فعالیتهای روستایی است که به وسیله کشاورزان و مردم روستا برای جذب گردشگران به مناطق خود به منظور کسب درآمد صورت می‌ گیرد.‌

در مجموع گردشگری روستایی، توریسم کشاورزی را نیز در برمی ‌گیرد و به تبع آن ارائه خدماتی مانند اسکان، پذیرایی، امکانات و وسایل سرگرمی و تفریح، برپایی جشنها و مراسم محلی، تولید و فروش صنایع دستی و محصولات کشاورزی و ... به گردشگران را نیز شامل می‌ شود.‌

انسان متمدن امروزی که از فشارهای گوناگون شهرنشینی صنعتی و ماشینی شدن رنج می ‌برد تمایل فزاینده ‌ای برای روی آوردن به آرامش طبیعی و ظرافتهای فرهنگی جوامع روستایی دارد.

توریسم روستایی خود به چند دسته تقسیم می‌ شود که از آن جمله می ‌توان به توریسم طبیعی، فرهنگی، توریسم کشاورزی و... اشاره کرد و هر یک از این اشکال در منطقه ‌ای از جهان مورد توجه خاص قرار گرفته اند.

مناطق روستایی در ایران از تنوع وسیع فرهنگی، آداب و رسوم و منابع طبیعی برخوردار هستند و از روستاهای سرسبز دامنه ‌های البرز گرفته تا روستاهای گرم مناطق کویری کشور و نیز روستاهای که در کوهستانهای غربی و شمال غربی کشور قرار گرفته ‌اند همه پر از جاذبه ‌های شناخته شده و ناشناخته‌ ای هستند که می‌ توانند فرصت مغتنمی را برای رواج و گسترش البته برنامه ‌ریزی شده، سازمان یافته و با اهداف توسعه ‌ای این نوع از گردشگری به دست دهند.

در گردشگری روستایی با گرایش به گردشگری کشاورزی یا مزرعه، امکان همکاری به اشکال مختلف در کشور به ویژه استان گیلان فراهم است و برای مثال می‌ توان همراه با روستاییان گیلانی به مزارع چای رفت و با آموزشهای مناسب و ساده در چیدن چای مشارکت کرد یا مراسم جشن انار در روستایی تاریخی انبوه را با حضور گردشگران برای چیدن انار توام کرد.

حتی با کمی سرمایه ‌گذاری در مناطق ساحلی شمال و جنوب کشور می‌ توان گردشگران را به عنوان ناظران غیرفعال به تماشای مراحل صیادی در دریا برد و فندق چینی در شرق گیلان، چیدن زیتون و مراحل فرآوری زیتون در رود بار و ... نیز می ‌تواند برای گردشگر جذاب باشد.

البته در این نوع گردشگری بحث فرهنگ درخصوص مناطق روستایی و سرمایه‌ های اجتماعی گردشگران بسیار حائز توجه و اهمیت است و به دلیل تفاوتهای فرهنگی که در گستره ایران می ‌توان مشاهده کرد حضور گردشگران در برخی نقاط با مشکل مواجه است.

در گیلان و مازندران که مردم از کودکی با پدیده توریسم زندگی کرده ‌اند به دلیل شرایط فرهنگی که بی ‌شک متاثر از ویژگی‌ های اقلیمی و آب و هوایی نیز است، به راحتی می‌ توانند گردشگران را در مزرعه و حتی خانه خود بپذیرند.

ایران همانقدر که از نظر اکولوژیکی و اقلیمی متنوع است، گونا‌گونی قومی، فرهنگی و اجتماعی بسیار زیادی دارد که متناسب با آن ظرفیتهای متفاوتی در بخشهای مختلف می‌ توان یافت.

نماینده مردم لاهیجان و سیاهکل در مجلس با اعلام اینکه تقویت گردشگری روستایی با توجه به موقعیت منحصر به فرد استان گیلان امری ضروری است، گفت: کسب منافع اقتصادی، ایجاد و گسترش فرصتهای شغلی در مناطق روستایی از جمله مزیتهای این صنعت سبز است.

یوسف قاسمی در گفتگو با خبرنگار مهر توزیع مشاغل بین مردم روستا را از مزیتهای مهم دیگر صنعت گردشگری دانست و ادامه داد: ایجاد درآمد اضافی و مکمل و گسترش فرصتهای شغلی در زمینه های کشاورزی از دیگر مزیتهای توسعه صنعت گردشگری است که نقش عمده ای در فقرزدایی، رفاه و رونق روستاها دارد و همچنین بازار جدیدی برای فروش محصولات کشاورزی و تولیدی به وجود می آید.

به هرحال گسترش گردشگری روستایی می‌ تواند فعالیتهای اقتصادی و مشاغل متنوعی را در مناطق روستایی به‌ وجود آورد و این فرصتهای شغلی که بیشتر خدماتی هستند ممکن است به طور مستقیم یا غیرمستقیم مانند حمل و نقل، هتلداری، خدمات مشاوره‌ ای و راهنمایی، سازماندهی، بازاریابی، تولیدات صنایع‌ دستی و روستایی و ... به ‌وجود آیند.

این کارکرد گردشگری می‌ تواند به حل معضل بیکاری، کاهش نرخ مهاجرت جمعیت روستایی به کلانشهرها و کنترل گسترش حاشیه‌ نشینی بیانجامد و به انتقال آرام نیروی بیکار پنهان و آشکار از بخش کشاورزی به سمت بخشهای خدماتی و فرصتهای شغلی جدید با تاکید بر خود اشتغالی کمک بزرگی کند.

صنعت گردشگری علاوه بر تمامی وجوه مثبتی که می‌ تواند داشته باشد، در صورت نبود برنامه‌ ریزی دقیق با اهداف توسعه‌ ای می‌ تواند تاثیرات منفی زیادی برجای گذارد که باید توجهی ویژه شود.

اما نکته مهم و قابل توجه این است که تاثیر در چه وجوه، ابعاد و عمقی باید انجام و به چه قیمتی تمام شود و گاهی جامعه محلی و روستایی برای خوشایند گردشگر اصالت را فدا می‌ کند در ابتدا گردشگر برای دیدن این اصالت و منحصر به فرد بودنها و تفاوتها به روستا می‌رود اما اگر این تفاوتها کم ‌کم از بین برود به اصل قضیه لطمه وارد شده است.

همچنین از آنجا که درآمد حاصل از صنعت توریسم به مراتب بیشتر از درآمد روستاییان از طریق کشاورزی است، به فعالیت کشاورزی روستاییان صدمه می‌ خورد.

به هرحال ضعف برنامه‌ ریزی در صنعت توریسم می‌ تواند به این معنا باشد که روستا مورد هجوم بازدید کنندگانی قرار می‌ گیرد که ارزشهای متفاوت فرهنگی دارند و همین امر می ‌تواند موجب از هم گسیختگی فرهنگ روستا و کاهش مشارکت روستاییان در عرصه سنتها و آداب و رسوم محلی شود.

به موازات تخریب فرهنگ محلی، ساختمانهای مدرن جای خانه‌ های سنتی را می ‌گیرد و کشاورزی که زمانی اساس زندگی سنتی را تشکیل می‌ داد، اولویت خود را از دست داده و جای خود را به توریسم می ‌دهد.‌